Cá nhỏ ngược dòng

18 tuổi con đi, quên câu hỏi hôm nào mẹ bỏ ngỏ nơi trụ đá bến sông, mười năm sau trở về không còn mẹ trên đời, con mới chợt hiểu ra... Chắc biết con vô tâm nên trụ đá còn đứng đó để dẫn lỗi Cá nhỏ về bên bến sông quê của mẹ.

***

Thằng Cá nhỏ của mẹ mới ngày nào còn lẵng nhẵng chạy theo mẹ ra bờ sông cất vó tôm, thế mà giờ đã lớn lắm rồi. Mẹ ngồi nhà nhiều lúc không tưởng tượng nổi khuân mặt của con giờ ra sao, không biết cái cục thịt thừa trên trán con có lớn hơn không. Mẹ cứ thắc thẩm mãi nếu mà nó to ra thì tội con trai mẹ bởi không biết có đứa con gái nào nó chịu thương không.

Mấy lần con điện về, mẹ cứ định hỏi lại sợ con buồn nên thôi, mẹ cứ tự trách mình sao sinh con ra đã vậy.

Trong lúc mẹ ngồi ngóng ra sông và nghĩ ngợi về cục thịt thừa trên mặt con, thì thằng Cá nhỏ của mẹ đang lang thang ở trời tây. Con đi mười năm rồi chưa về thăm mẹ, chỉ thi thoảng gởi chút tiền và bưu phẩm linh tinh cùng vài cuộc điện thoại bất chợt trong những cuộc hành trình rong ruổi đi tìm cái mới của con. Cái cục thịt thừa con cũng đi phẫu thuật cắt phăng lâu rồi mà mẹ cứ hoài thắc thẩm.

Nhà mẹ gần sông nên khi sinh con ra mẹ thường gọi con là Cá nhỏ để lớn lên con mẹ bơi theo sông ra biển lớn. Đời mẹ nhọc nhằn nhiều rồi chỉ mong chắt chiu cho con những thương yêu như bãi bồi phù sa sông Hồng chắt chiu qua bao năm tháng để làm nên những mùa màng trù phú. Mỗi lần nhìn con ngóng qua bên kia sông, mẹ lại mong con mau trưởng thành bởi còn có những chân trời, những vùng đất mới đang chờ con khám phá.

Thế là năm hai mươi tuổi, sau khi xuống thành phố học Đại học được hai năm, Cá nhỏ kiếm được suất học bổng toàn phần đi du học bên Pháp. Với mẹ nơi đó là đại dương, mà đại dương thì mênh mông thường chẳng thấy bến bờ. Lúc con bé mẹ mong con đủ cứng cáp bay xa nhưng những tháng năm vắng xa con vời vợi, mẹ lại chiều chiều ngóng ra sông chờ Cá nhỏ về bên vòng tay mẹ. Nhưng thường thì mấy khi loài cá lại lội ngược dòng về sông nhỏ quê nhà để ngồi trong sắc thẫm hoàng hôn buồn hắt hiu như mẹ bây giờ. Mẹ biết vậy nên mẹ có bao giờ trách Cá nhỏ đâu...

Thi thoảng Cá nhỏ lại điện về nói con đang ở thành Rome cổ kính, mẹ có biết chỗ này không? À! Chắc mẹ không biết đâu, nơi đây có đấu trường Coloseum do Hoàng đế Vespsia xây dựng cách đây gần 2000 năm, nó có sức chứa năm vạn người. Tuyệt quá đúng không mẹ? Ở đầu dây bên kia mẹ vừa nghe vừa gật đầu nói "Ừ! Tuyệt thật! Tuyệt thật".

Lúc khác Cá nhỏ lại điện về bảo:

- Con đang ở xứ sở của cối xay gió, đố mẹ biết là nơi nào?

Ở đầu dây bên kia mẹ à lên một tiếng rõ to:

- Đôn-ki-hô-te đánh nhau với cối xay gió phải không?

- Ồ! Sao mẹ giỏi vậy?

- Câu chuyện này chẳng phải con rất thích hay sao? Trong sách giáo khoa lớp 8, con thường đọc vanh vách mỗi buổi tối nằm trên chõng tre hóng gió. Hồi ấy mẹ bảo không có cái cối xay gió nào thật trên đời nhưng con thì cứ quả quyết là có. Con còn nói sau này lớn lên con sẽ đi tìm cối xay gió cho mẹ xem. Giờ được nhìn thấy cối xay gió rồi có thấy đẹp không con?

- Tuyệt lắm mẹ ạ. Con đang đứng trong làng Kinderdijk - làng cối xay gió mẹ ạ. Ở đây cỏ xanh, gió mát lắm mẹ ạ. Con rất muốn mang cối xay gió về cho mẹ nhưng chúng to lớn và mạnh quá, làm thế nào để con có thể đút chúng vào túi quần để mang về hả mẹ?

Con cười, mẹ cười, ngả nghiêng cả miền thương nhớ.

Lúc con cúp máy rồi mẹ cứ thắc thẩm mãi, tưởng gì chứ cỏ xanh và gió mát thì quê mẹ thiếu gì, sao phải đi đến tận đẩu đâu. Mẹ lại nhìn ra sông, nhớ cái hồi Cá nhỏ suýt nữa thì chết đuối chỉ vì muốn bơi qua bên kia bờ sông, xem bên ấy có những gì. Đến lúc Cá nhỏ lớn lên, học bơi thạo, mỗi lần qua sông dễ ợt, bơi mươi phút là sang.

Có lần mẹ hỏi bên sông có gì mà khiến con thích thú vậy? Cá nhỏ bảo bên ấy có cát, có cánh đồng ngô, có nhà. Mẹ lại hỏi còn có gì khác nữa không? Gãi đầu gãi tai một lúc, con hồn nhiên bảo bên ấy có người. Mẹ phì cười bảo những thứ đó bên này cũng có sao cứ phải lao ra giữa dòng chảy nguy hiểm để kiếm tìm...

Lần nữa, Cá nhỏ điện về cho mẹ nói con đang ở sông Volga này mẹ, đây là con sông dài nhất Châu Âu, nằm ở miền tây nước Nga đó. Mẹ định hỏi xem sông có đẹp không nhưng lại thôi vì sông nào mà chẳng có đôi bờ, nước trôi lững lỡ ngày yên ả và cuốn xiết khi mưa bão đến. Sông quê mẹ cũng thế thôi...

Bữa nọ mẹ xem thời sự, thấy thông tin về vụ chìm tàu du lịch trên sông Volga khi đang chở 185 người đi tham quan. Mẹ lập cập gọi điện cho con, chuông tút hoài mà không thấy con nghe, mẹ đã không thể bình tĩnh nổi nên bật khóc. Con bước từ phòng tắm ra, thấy cuộc gọi nhỡ từ số máy bàn nhà mẹ. Con gọi lại, mẹ hỏi con có sao không? Có đang ở Volga không? Con ngớ người một lúc thì hiểu ra liền bật cười bảo mẹ lẩm cẩm rồi, con ở Volga từ hai tuần trước cơ mà. Bây giờ con đã quay về Pháp. Mẹ lại ra trụ đá ngồi, buồn vui bộn bề, hoang hoải...